Istraživanje: “Put medicinske i sanitetske opreme i vakcina u BiH tokom Covid-19 pandemije”

Udruženje građana Stop mobbing i Udruženje za razvoj društva Kap su 07.04.2022. na Svjetski dan zdravlja, u Mostaru su prezentovali nalaze istraživanja “Put medicinske i sanitetske opreme i vakcina u BiH tokom Covid-19 pandemije”.

Istraživanje je prvo ovakve vrste koje je rađeno u BiH tokom proglašene pandemije. Cilj je utvrditi kako su zdravstvene institucije i relevantne institucije vlasti reagovale na epidemiju u smislu nabavke medicinske i sanitetske opreme, uključujući testove i vakcine, te, koliko su sredstava i iz kojih izvora utrošili u navedene svrhe.

PANDEMIJA BIZNIS

Pandemija Covid 19, nabavka vakcina, PCR testova, respiratora i maski potpuno je ogolila nefunkcionalnost bh. sistema i korupciju koja je odavno postala svakodnevnica našeg društva.

Tako su PCR testovi u Fedraciji BiH kupovani ili donirani po cijenama od 1,43 KM do 90 KM po testu, dok je cijena PCR testa u Republici Srpskoj iznosila od 0, 78 KM, a Institut za javno zdravstvo ih je plaćao od 30 do 80 KM!

I vakcine različitih proizvođača su u BiH kupovane i donirane po različitim cijenama – Pfizer od 19,01 KM do 30,32 KM po dozi, a AstraZeneca od 1,96 KM do 7,1 KM po dozi.

Slikovit primjer je i slučaj doniranih vakciina iz Srbije. Naime Srbija je donirala BiH 10.000 vakcina AstraZeneca vrijednosti 3,91 po vakcini, a za iste vakcine je prilikom kupovine iz federalnog budžeta izdvojeno 7,128 KM po dozi!

Do ovih podataka došlo je istraživanje “Put medicinske i sanitetske opreme i vakcina u BiH tokom Covid-19 pandemije” koje je provelo udruženje građana “Stop mobbing” iz Trebinja i udruženje za razvoj društva “Kap” iz Sarajeva u periodu decembar 2021- mart 2022. godine.

Kao još jedan problem koji je primijećen tokom istraživanja jeste i izdvajanje 12,9 miliona dolara za nabavku vakcina na nivou BiH.

Naime Ugovor sa COVAX-om BiH je potpisala 18. 9. 2020. godine, a njim je precizirana isporuka milion i 232 hiljade doza vakcina, u vrijednosti 12.997.600 američkih dolara. Kompletan iznos uplaćen je 18. decembra 2020. godine, od čega je do oktobra 2021. BiH isporučeno manje od jedna trećine vakcina – 332.640 doza.

U međuvremmenu, BiH je većinu vakcina dobila putem donacija iz različitih zemalja i organizacija. Više od 700.000 vakcina u BiH čeka na sigurno uništavanje zbog isteklog roka trajanja. Skupocjeno uništavanje vakcina u trećim zemljama, finansira se iz javnih institucija u BiH”.

Istraživanje je pokazalo različite indikatore koji upućuju na nepravilnosti u javnim nabavkama a neki od njih su da su donacije često knjižene mnogo skuplje od cijena u javnim nabavkama i obratno, zastupljene su tri različite cijene nabavke kiseonika u tri bolnice, primjetne su različite cijene doniranih i kupljenih vakcina, testova i slično.

Tako je npr. Zavod zdravstvenog osiguranja KS dvije stavke “transportni medij” 2.000 komada i 6.000 komada, kupio preko UNDP-a po različitim cijenama istom Odlukom od 19.03.2021.u visini od 1,85 KM po komadu i 3.5 KM po komadu.

Istraživanje je pokazalo izuzetan nedostatak komunikacije, netransparentnost, ali i prikrivanje informacija.

Posebno je izražena zabrinutost odgovorom iz Federalnog ministarstva koje je navelo da ne može učestvovati u istraživanju jer “nema bazu podataka o izdatim rješenjima za uvoz lijekova i medicinskih sredstava iz humanitarne pomoći” iako Član 85 Zakona o lijekovima i medicinskim sredstvima BiH jasno definiše da su entitetska ministarstva zdravstva dužna da vode registar: “Ko vodi bazu podataka, ko kontroliše skladištenje i kvalitet lijekova, nismo uspjeli doznati”.

Poražavajuće je i što četiri najveća Univerzitetska klinička centra u BiH- Sarajevo, Tuzla, Mostar i Banja Luka, nisu bili transparentni u svrhu ovog istraživanja i nisu dostavili ispunjen upitnik o donacijama i javnim nabavkama tokom pandemije 2020. i 2021. godine.

Iako su javne nabavke i donacije tokom pandemije bile višemilionske, pacijenti u kliničkim centrima su se žalili da ipak sve moraju sami da kupuju I da u bolnici ne dobiju ništa što im je potrebno za liječenje. Takođe, građani su često, zbog nemogućnosti dobijanja zdravstvenih usluga u javnim zdravstvenim ustanovama, dodatno plaćali usluge u privatnim zdravstvenim ustanovama, navodi se pored ostalog u istraživanju.

Cijelo istraživanje možete preuzeti u PDF-u. Istrazivanje